Het einde van de reis

"Volgens het verhaal moest Odysseus, moe
van de wonderen, huilen van ontroering
toen hij zijn Ithaca ontwaarde,
zo groen en eenvoudig."

Uit: Ars poetica, Louis Borges


Absurd, moet de vrouw inderdaad gedacht hebben, nadat we haar advies in de wind sloegen en ze zag hoe we vastbesloten de weg naar Vigalo Vattaro insloegen en aan onze sysifusarbeid begonnen.
Het was absurd, ze had er helemaal gelijk in.
Mensen zijn absurd, Albert Camus vond het ook. In zijn 'Mythe de Sysiphe', beschrijft hij dat wij mensen leven in een irrationele wereld die zinloos is, maar omdat we daar niet aan willen toegeven, geven we die zin er zelf aan en duwen we ons rotsblok de berg op. Wellicht had hij gelijk. Zo'n fietstocht is voor een buitenstaander ook een 'zinloos' gebeuren. Twee ouder wordende mannen, die het zich financieel kunnen permitteren, helemaal op de fiets naar Italië. Wat heeft dit voor zin? Wel, de zin die we er zelf aan geven.

Nu wil ik wel nog even stilstaan bij het woord zelf. Wat is dat zelf? Is dat zelf een losstaand iets? Ik zie de mens niet als een los individu, maar als een relationeel wezen. We zijn ook de relaties die we onderhouden met anderen en de verbinding die we voelen met de wereld en de dingen om ons heen. Ik herinner me dat die verbinding toen intens was en dat ik die fietsende heel sterk ervoer.

Verhalen

Nu we reizen over de wegen van onze herinneringen, merk ik, net als toen, dat we in verhalen gewikkelde wezens zijn, dat onze levensverhalen met elkaar vervlochten zijn. Met die van mensen van nu, maar ook met de mensen van voorbij. Met de een sterker dan met de ander uiteraard, maar toch. Zoiets merk je wanneer je ver van huis bent. In het weggaan zit het thuiskomen en in het thuiskomen het weggaan. En daarbij zijn we niet alleen verbonden met elkaars verhalen, maar ook met de grote verhalen uit de geschiedenis. Ze behoren tot ons referentiekader. Ze vormen de bril waardoor we kijken, waarnemen, ervaren, betekenis geven. Ze vormen met een goede voorbereiding, een goede gids, goed materiaal, goede kleding, eten en drinken een onmisbaar bestanddeel voor het slagen van de reis.

De herreizenis van Maart en Henk

Ik merk op dat er tijdens deze 'herreizenis', zo ben ik deze tocht door onze herinnering maar gaan noemen, veel mythologische verhalen naar boven kwamen. De reis van Odyseus , de mythe over de geboorte van eros, de mythe van Sysifus. Misschien komt dit omdat in die oerverhalen het reismotief al is uitgewerkt: het geappelleerd worden om te gaan, de aanvankelijke angst om te gaan, het besluit om te gaan, het vertrek, het loslaten van het vertrouwde, het ondergaan, het geluk, de tegenslagen, de overgave, de terugkeer.

Zo is deze herreizenis niet alleen een terugblik op de tocht van toen, maar ook weer een nieuwe reis geweest. Geleidelijk aan is het in metaforische zin ook een beschouwing op de levensreis in het algemeen aan het worden.

Ithaka

Aan de andere kant van de berg vonden we gister, maar dan vijf jaar geleden, de Brenta, een nog grilligere rivier, die in de richting van Padova stroomt. In de middag van de 8e mei, de dag dat we in Padua aankwamen, hoorde ik kinderstemmen. Over de railing van een brug zag ik een groep jongens en meisjes op de sterke stroom voorbij varen in boten. Met lange stokken probeerden ze de rotsen te ontwijken. Ze riepen, zongen en schaterlachten op het water. Op de een of andere manier ontroerde me dat zeer. Onze reis zat er bijna op, de tocht liep ten einde en toen opeens, vanuit het niet, jonge kinderen op een stromende rivier, aan het begin van hun tocht door de tijd. Het was of hier even alles op z'n plaats viel en in dit heden het verleden en de toekomst samenvielen.

Padova

Later op die dag kwamen we in Padova aan. Ik herinner me dat het nog een rot eind was, dat we over wegen gingen waarover ik thuis niet zou durven fietsen, dat we bijna van de sokken werden gereden en in de berm van de weg werden gedrukt Het was er nog allemaal, maar de reis was toen al in zekere zin ten einde. En zeker, we hebben halt gehouden bij het bord met daarop de naam Padova, wij hebben onze aankomst gevierd met Italiaans ijs, we hebben een pilsje gedronken op terras op een van die prachtige pleinen van de stad Padova, maar het trekken was voorbij. Vanaf nu waren we toerist. Ik begon naar huis te verlangen.

Henk